YAPI ELEMANINDA SES İLE İLGİLİ SORUNLAR
İnsan yaşamı için sesin çok önemli olduğu bilinmektedir.Yüksek
seviyedeki ses kadar mutlak sessizlik de sorun yaratır.İnsanın ruh
sağlığı açısından belirli seviyede ses gereksinim vardır. Örneğin
ormandagezen bir insan için rüzgarın yapraklar üzerinde çıkardığı ses ne
derece dinlendirici ve huzur vericiyse havaalanında inmekte yada
kalkmakta olan uçağın sesi o derece rahatsız edici ve zararlıdır.
Dolayısıyla insanların rahatsız olmadan yaşayabilmelerini sağlayacak
bir ses seviyesine gereksinim vardır.Bu nedenle bina iç ve dış
duvarlarının ses yalıtımı açısından belirli özelliklere sahip olması
beklenir.
İnsanları etkileyen seslerin oluşumunu iki ana gruba ayırma
mümkündür.Bunlardan birincisi katı cisimlerin birbirine çarpması sonucu
oluşan katı cisimlerde yayılan sestir ki buna darbe sesi denir.
Diğeri ise havanın titreştirilmesi sonucu ile hava yardımıyla yayılan seslerdir ki buna hava sesi veya ortam sesi denir.
SES YALITIM MALZEMELERİ
Ses yalıtım malzemeleri hava sesini ve darbe sesini emici
şekildeki malzemelerden iki grup halinde oluşur. Genellikle hava sesinin
bir hacimden diğer bir hacime geçmesi ağır bir duvar malzeme ile
önlenmekde isede hava seisni emecek ve yansıtmayacak malzemelerin gevşek
yapılı hafif ve büyük yüzeylim olmalrı gerekir. Darbe sesi yalıtkanı
olarak kullanılacak malzemeler ise nispeten yumşak ve esnek yapıda
olmalıdırlar.
1- HAVA SESİ YALITIM MALZEMELERİ
Bir mekanda havada oluşan konuşma, müzik v.b. seslerin diğer bir
mekana geçmesinin özellikle iki mekan arasındaki bölücü elemanın
ağırlığının arttırılmasıyla sağlanır. Dolayısıyla bu çözüm sistem
düzeyinde bir çözüm ve özellikle ağır malzeme kullanılmasını
gerektirmektedir.
Bir mekanda oluşan sesin mekan içindeki yansıması, emilmesi ve
belirli yönlere yönlendirilmesi yani akustik düzenleme için kullanılan
malzemeler genel olarak lifsel yada hücresel malzemelerdir. Bunların
lifsel yapıda olanları sıkştırılmış cam yünü, taş yünü, az preslenmiş
lif levha, manyezi bağlayıcılı ahşap talaş levha gibi malzemelerdir.
Bu malzemelerin yüzleri görünecek şekilde uyğulanacak olanların üretim
sırasında yüzeylerine özel doku verilecek şekilde pürüzlü mve dekoratif
bir püskürtme boya ile boyanmıştır. Eğer yüzleri görünmeyecek şekilde
kullanılmışlarsa ses kaynağına bakan yüzleri delikli ahşap yada metal
plakalar, ahşap yada plastik lambriler gibi kaplamalarla korunur.
Bunların dışında özel bir malzeme olarak yüzeyleride delik olan ve iç
tarafında cam yünü bulunan sırlı özel seramik, akustik tuğlalarda
kullanılır.
Bir diğer konu düşük frekanslı seslerin ısı enerjisine
dönüştürülerek söndürülmede rezenatör sisteminin kullanılmasıdır.
Rezenatör belirli bir boşluğun belirli bir çapta bir boruyla mekana
bağlanmasından oluşan bir ses emme sistemidir. Bu sistemde deliğin çapı,
derinliği ve arkasındaki boşluğun hacmi değiştirilerek boşluğa has
özellikte frekans eşit frekanstaki sesler tamamen yutulabilir.
Bu sisteme HELMHALTZ rezenatörü denir.
2-DARBE SESİ YALITIM MALZEMELERİ
Darbe sesinin önlenmesi yada darbe sesinin oluşumunu önleyecek
yumuşak ve elastik modülü küçük malzemeler kullanarak yada oluşan darbe
seisinin taşıyıcı konstrüksiyona ve sisteme yayılmasını önleyecek
sistemlerle malzemelerle önlenebilir.
Döşemede darbe sesini önleyecek malzemeler dokuma ve keçe
niteliğindeki halılar, geleşmiş mantarlarla yapılan döşeme kaplamaları,
altı süngerli kauçuk ve poliürelon yer kaplamaları yapay çimen
görünümündeki plastik kaplamalar şeklinde sıralanabilir. Bu malzemeler
doğrudan doğruya döşeme kaplaması olarak veya döşeme altlığı üzerine
serilerek veya yapıştılarak olarak uyğulanır.
Yumşak ve esnek olmaları nedeniyle darbe sesinin oluşumu enğellemeleri
için en sade en kolay çözümdür. Darbe sesinin etkili bire bir çözüm
yoluda ayakkabı ve topuk seslerini önlemek amacıyla yumuşak tabanlı
ayakkabıların kullanılmasıdır. Darbe seslerinin taşıyıcı sisteme ve
konstrüksiyona geçmemesi için yüzey şap yapılması gerekmektedir. Yüzey
şap altında kullanılması uygun malzemeler, yüksek yoğunluktaki bogalitli
cam yünü, yüksek yoğunluklu taş yünü lavhalar, polietilen köpükler
genleştirilmiş düşük yoğunluklu mantar sanayi keçeleri gibi bünyeleri
noktasal yüklere dayanıklı olmayan malzemelerdir.